Καθεστώτα μετα-αλήθειας στην σύγχρονη Ελλάδα

Ένα μεγάλο μέρος μελετών της κοινωνιολογίας των μέσων επικοινωνίας και του πολιτισμού έχει αναδείξει στο παρελθόν τους τρόπους με τους οποίους διάφοροι θεσμικοί φορείς γνώσης και εξουσίας καταφέρνουν να διαμορφώσουν συγκεκριμένους όρους κατανόησης της πραγματικότητας και κατά συνέπεια να επηρεάσουν (άλλοτε αποτελεσματικά άλλοτε όχι) κοινωνικές ταυτότητες, νοοτροπίες και πρακτικές. Αυτές οι προσεγγίσεις που συνήθως μιλούσαν για την «κατασκευή» της πραγματικότητας ή της συναίνεσης, για την συγκρότηση «καθεστώτων αλήθειας» που άλλαζαν ή παρέμεναν σταθερά στη μακρά διάρκεια, σήμερα φαίνεται να μην εξηγούν απολύτως τα όσα συμβαίνουν στη σύγχρονη δημόσια σφαίρα. Η διάχυτη καχυποψία στους παραδοσιακούς θεσμούς εξουσίας και γνώσης, οι διαφορετικοί τρόποι διάδοσης της πληροφορίας, η σύγκλιση ή και σύγχυση της ψυχαγωγίας με την ενημέρωση, έχουν επιφέρει μια εντελώς καινούργια συνθήκη στην οποία ο καθένας μπορεί να υποστηρίξει τη δική του «αλήθεια» και να την υπερασπιστεί σαν να ήταν η μοναδική. Οι παρενέργειες πολλές: άνθιση συνωμοσιολογίας, ρητορικής μίσους, νεο-κοινοτισμού, νέων τρόπων παραπληροφόρησης (ψευδείς ειδήσεις), αμφισβήτηση των ίδιων των δημοκρατικών θεσμών και της επιστήμης.

Σε αυτό το καθεστώς μετα-αλήθειας που η παγκόσμια πραγματικότητα έχει εισέλθει στον 21ο αιώνα, η ελληνική κοινωνία δεν αποτελεί εξαίρεση. Στόχος της ημερίδας αυτής είναι να μελετήσει μια ποικιλία από αναπαραστάσεις, πρότυπα, διαύλους και τρόπους κατανάλωσης αυτών των καθεστώτων μετα-αλήθειας είτε αυτά αφορούν την πολιτική ενημέρωση, είτε την ψυχαγωγία, είτε τις καθημερινές πρακτικές επικοινωνίας και διασκέδασης. Χωρίς να εξαντλήσει όλα τα θέματα και τις υποπεριπτώσεις, η ημερίδα αυτή επιχειρεί να μετατοπίσει το κέντρο βάρους της κοινωνιολογικής μελέτης της επικοινωνίας και του πολιτισμού, από εκείνα τα μοντέλα θεωρίας που έβλεπαν μια μονόδρομη προπαγάνδα ή πολιτισμική επιρροή, σε πιο σύνθετες ερμηνείες που θα ερευνούν συστηματικά το χαοτικό παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον της ψηφιακής εποχής και τις δαιδαλώδεις διαδρομές που παίρνουν σε αυτό γνώμες, σύμβολα και πρακτικές, καθιστώντας το ερώτημα ποιος ασκεί επιρροή και εξουσία σε ποιον, πιο επίκαιρο αλλά και πιο πολύπλοκο από ποτέ.